ज्ञानमाण्डू।रिचर्ड ब्रानसन, पूर्ण सर रिचर्ड चार्ल्स निकोलस ब्रानसन(जन्म जुलाई १८,१९५० शामली ग्रीन,इङ्ग्ल्यान्ड) भर्जिन ग्रुप लिमिटेड का प्रमुख मात्र नभई एक कुशल उद्यमी र अत्यन्त साहसी पुरुष पनि हुन् । उनी पब्लिसिटी स्टन्ट, पावर बोट रेसिङ र हट एयर बल्लुनिङ्का लागि प्रख्यात पनि छन् ।
खराब शैक्षिक प्रदर्शनी कै करण स्कुलको अन्तिम दिन उनका प्रधानाध्यापक रोबर्ट ड्रायसनले उनलाई कि उनी जेल गएर आफ्नो जीवनको लक्ष्य त्यही अन्त्य गर्नेछन् या त करोडपति बन्ने बताएका थिए ।
ब्रानसन, जो एक स्कुल ड्रप आउट पनि थिए उनले १६ वर्षको किशोरावस्थामा आफ्नो पहिलो म्यगजिन "स्टुडेन्ट" मार्फत सफल व्यवसाय उद्यममा प्रवेश गरेका थिए । चर्चित सेलिब्रेटीहरूको अन्तर्वार्ता छापिने त्यस पत्रीकाले आफ्नो पहिलो अङ्कको प्रकाशन मार्फत कारीब आठ हजार अमेरिकी डलरको विज्ञापन बिक्री गर्न सफल भयो । ब्रानसनले आफ्नो पत्रिका प्रमोट गर्नका लागि स्कुल छाडे।
दुई असफल प्रयास पछि, ब्रान्सनले सुरुवात गरेको म्यगजिनले १९६० को दशक अन्ततिर जब पैसा गुमाउन थाल्यो, तब उनले रकम जुटाउन "भर्जिन मेल अर्डर रेकर्ड"को स्थापना १६६९ मा गरे ।ब्रान्सनले आफैलाई व्यापारमा अनुभवहीन मान्थे, यही करण रह्यो उनको कम्पनीको नामकरणका लागि, "भर्जिन मेल अर्डर रेकर्ड" । "स्टुडेन्ट" पत्रिकाको अफिसलाई उनले अपरेटिंग बेसको रूपमा प्रयोग गर्न थले। यस्तै, १९७१ मा उनले पहिलो ब्रिटिस छुट रेकर्ड स्टोर पनि स्थापना गर्न सफल भए ।
धेरै अवरोध वा समस्याहरूको सामना पश्चात् सन १९७२ मा भर्जिन मेल अर्डर रेकर्ड, १४ नयाँ रेकर्ड स्टोरहरूमा फैलिन सफल भयो । उनले आफ्नो रेकर्ड स्टोर चेनबाट आएको मुनाफा बाट १९७२ को अन्तराल तिर सङ्गीत लेबल "भर्जिन रेकर्ड" पनि स्थापना गर्न सफल भए। "भर्जिन रेकर्ड"को स्थापना पश्चात् ब्रानसनले १९७३ मा आफ्नो जीवनको पहिलो मिलियन डलर चेक पनि हात पारे। भर्जिन रेकर्डमा ब्रान्सनको प्रारम्भिक सफलताको अंश, 'सेक्स पिस्टल' र अन्य विवादास्पद कलाकारहरूलाई हस्ताक्षर गर्ने इच्छाको परिणामको पनि हो। भर्जिन रेकर्डका अन्य लोकप्रिय कार्यहरूमा रोलिङ स्टोन्स र ओजी ओस्बोर्न जस्ता कलकार्हरुको पनि सहभागिता रह्यो । दशकको अन्तसम्ममा, भर्जिन म्युजिक विश्व, शीर्ष छ वटा रेकर्ड कम्पनीहरू मध्ये एक बन्यो, जसका शाखाहरू जर्मनी, फ्रान्स र जापानसम्म फैलिएका थिए।
दुई वर्ष भित्र, ब्रानसनको व्यवसाय साम्राज्यमा ५० भन्दा बढी विभिन्न कम्पनियहरु सामेल हुन पुगे जसको १७ मिलियन भन्दा बढीको संयुक्त बिक्री रह्यो ।
सन् १९८४ मा ब्रानसनले वकिल र्यान्डोल्फ फिल्ड्स सँगको सहकार्यमा आफ्नो विश्व प्रसिद्ध कम्पनी 'भर्जिन अटलान्टिक'को सुरुवात गरे । एयर लाइनले यसको राम्रो ग्राहक सेवा र नवीन इनफ्लाइट कम्फर्टहरू, जस्तै नि: शुल्क आइसक्रिम, सिट-ब्याक भिडियो स्क्रिनहरू र इन-उडान सन्देशहरूको कारण छिट्टै नै चर्चामा आउन सफल भयो । तर, सन १९९२ मा ब्रानसनले अनिच्छुकतापूर्वक भर्जिन अटलान्टिकलाई निरन्तरता दिन एक बिलियन डलरमा भर्जिन रेकर्डहरूको सौदा तय गर्न पुगे । यी भर्जिन अटलान्टिकका लागि निकै मुस्किल र गाह्रो वर्षहरू थिए।
आतङ्कवादी आक्रमणहरूले मानिसहरूलाई उडानबाट परै बस्न बाध्य बनाए । ठुला प्रतिस्पर्धी जस्तै ब्रिटिस एयरवेजले भर्जिनलाई स्थायी नोक्सान पुर्याउनको लागि प्रतिकूल अभियानहरू चाल्यो ।तर, ब्रानसनले सफलतापूर्वक ब्रिटिस एयरवेज विरुद्धको मुद्दा जिते ।सन् १९९३ मा न्यायाधीशको सुनुवाइ पश्चात् ब्रिटिस एयरवेजे ब्रान्सन र भर्जिनलाई नौ लाखन पैँतालिस हजार अमेरिकी डलर को क्षति भुक्तानी गर्न बाध्य भयो । साथै कानुनी फिस करिब तीन मिलियन अमेरिकी डलर र माफीको भुक्तानी गर्न पनि बाध्य हुन पुग्यो। सोही वर्ष ब्रानसनले भर्जिन ट्रेनको पनि सुरुवात गरे ।
- उनलाई सन् २००० मा सर रिचर्ड ब्रानसनको खिताबले सम्मानित गरियो ।त्यस्तै टाइम पत्रिकाले सन् २००७ मा उनलाई विश्वको १०० प्रभावशाली व्यक्ति मध्ये एकको उपमा पनि दियो ।
२००१ मा, भर्जिन ग्रुपले स्प्रिन्टसँग संयुक्त लगानीको रूपमा भर्जिन मोबाइल सुरु गर्यो, र भर्जिन-ब्रांडेड वायरलेस सञ्चार सेवाहरू अब धेरै देशहरूमा उपलब्ध छन्।सेप्टेम्बर २००४ मा, ब्रान्सनले फेरि आफ्नो आँखा आकाशतिर फर्काए र पर्यटकहरूलाई अन्तरिक्षमा पुर्याउने इजाजत पत्र अन्तरिक्ष यानको साथ भर्जिन ग्यालेक्टिक प्रक्षेपण गर्न अमेरिकी एयरोनटिकल ईन्जिनियर बर्ट रुटनसँग सम्झौता गरे।
ब्रानसनको दृष्टिकोण सस्तो अन्तरिक्ष पर्यटनको थियो । २०१४ मा क्र्यास सहित घटनाहरूको एउटा दुर्भाग्यपूर्ण शृङ्खलाले उनको यस दृष्टिकोण र पहिलो वाणिज्यिक उडानको मिति भविष्यको कुनै अनिश्चित समयका लागि पुन:अंकित गरेको देखिन्छ ।
ब्रानसन अहिले चार अन्तरिक्ष केन्द्रित कम्पनीहरूका मालिक छन् ।भर्जिन ग्यालेक्टिकको अतिरिक्त, भर्जिनले कार्गोको लागि भर्जिन ओर्बिट, सरकारी मिसनहरूको लागि भिओएक्स र अन्य स्पेसशिप कम्पनीलाई पनि सञ्चालन गर्दछ जसको मूल उद्देश्य नै स्पेसशिपहरू को निर्माण गर्नु हो ।
ब्रानसनले सामाजिक प्रोजेक्टहरू सुरु गरे जसमा एचआइभी र एड्ससँग लड्न भर्जिन युनाइटेड , विकासशील देशहरूमा उद्यमशीलता सीप सिकाउने उद्यमशीलता ब्रानसन केन्द्र, वर्जिन इन्धन सफा हरियो इन्धन बनाउन, र वातावरणमा मद्दत गर्न भर्जिन ग्रिन कोष समावेश गरिएको थियो। १० जनवरी २००८ मा, ब्रानसनको भर्जिन हेल्थ केयरले घोषणा गरेका थिए जसले होम्योपैथिक र पूरक उपचारहरूको साथसाथै पारम्परिक चिकित्सा सेवा प्रदान गर्ने स्वास्थ्य सेवा क्लिनिकहरूको एक शृङ्खला खोल्नेछ, जसलाई बेलायतका स्वास्थ्य मन्त्री बेन ब्राडशाले स्वागत गरे।
- सर रिचर्ड चार्ल्स निकोलस ब्रानसनलाइ 'रिच टोपिया २०१९ ' को विश्वका १०० प्रभावशाली व्यक्तिको सूचीमा सूचीकृत गरेको छ।
ब्रानसन आफ्नो सफलताको श्रेय भाग्य, गति र कडा मेहनतलाई दिने गरेका छन् जहाँ रात र हप्ता सम्म तल्लीन भएर उनी लागि परी रहेका थिए । उनका पुस्तकहरू र जीवनीहरू मा उनको साहसी विचारहरू, मौलिकता, मापदण्ड विपरीत जने इच्छ्या र दृढता उल्लेखित पाइन्छन् । ब्रानसनले कहिल्यै पनि आफ्नो कमजोरी र अनुभवहीनताका कारण गतिशील र साहसी उद्यमी हुनबाट निरुत्साहित हुन आफैलाई कहिल्यै अनुमति दिएनन्। वास्तवमा उसले आफ्नो कम्पनीको नाम भर्जिन राख्नु को मुख्य कारण उनी र उनका कर्मचारीहरू सबै नयाँ व्यवसायमा नयाँ हुनु नै हो।
- उनको कर्मचारीहरू र ग्राहकहरू प्रतिको असाधारण सेवाले गर्दा कैंसर अनुसन्धान युके द्वारा सञ्चालित एक सर्वेक्षणका अनुसार उनलाई यूनाइटेड किंगडम को प्रसिद्ध 'सेलिब्रेटी ड्रीम बस'को दर्जा पनि दिइएको छ ।
- उनको परोपकारी भावना र विचारले गर्दा 'द सन्डे टाइम्स' २००७ ले विगतका पाँच दशकहरू देखिकै सबैभन्दा प्रशंसनीय व्यवसाय मालिकको रूपमा सम्मानित गरेको थियो ।
सर रिचर्ड चार्ल्स निकोलस ब्रानसनका केही प्रसिद्ध भनाइ हरु:
- तपाईँले नियमहरू पालना गरेर केही सिक्नु हुने छैन । तपाईँले गरेर र लडेर सिक्नु हुने ।
- तपाईँको असफलताबाट शर्मिन्दा नहुनु होस्, तिनीहरूबाट सिक्नुहोस् र फेरि सुरु गर्नुहोस्।
- व्यापारमा एउटा कुरा निश्चित छ। तपाईँ र तपाईँको वरपरका सबैले गल्तीहरू गर्छन्।
- एउटा व्यवसाय संलग्न हुनु पर्छ, यो रमाइलो हुनुपर्दछ, र यसले तपाईँको सृजनात्मक वृत्तिहरू व्यायाम गर्नुपर्दछ।
रिचर्ड ब्रानसनका केहि वास्तविक तथ्यहरु:
- भर्जिन ग्रुपका संस्थापक सर रिचर्ड ब्रानसनको कुल सम्पत्ति ४ बिलियन अमेरिकि डलर रहेको छ ।
- 'पेज सिक्स्' नामक पृष्ठका अनुसार सर रिचर्ड ब्रानसन प्रत्येक दिन उही जोडी जीन्स लगाउँदछन् ।४ बिलियन अमेरिकि डलर भएका व्यक्तिका लागि यो आश्चर्यजनक बानी हो ।
- जब उनले आफ्नो पैसा खर्च गर्दछन्, बदलामा पैसा नै कमाउने सोच मात्र रख्दछन् - जस्तै उनको आफ्नै घर जग्गामा भाँडामा दिने प्रवृत्ति।
- ब्रानसन जो ६८ वर्षका भए, उनले एक पटक अन्तर्वार्तामा भनेका थिए कि उनी धनको प्रदर्शनबाट "लज्जित" हुने गरेका छन् ।
- ब्रानसनले हाल सम्म ५०० कम्पनीहरुको निरीक्षण गरेका छन् भने उनि आफ्नो करिश्मा र विलक्षण व्यवहार को लागी परिचित छन् ।
- ब्रानसन परोपकारी प्रयासका लागि आफ्नो धेरै समय र पैसा दान गर्दछ।
- ब्रानसनसँग लक्जरी खरीदको इतिहास नभएको होईन, तर ती व्यक्तिगत सुखका लागि भन्दा पनि बढी लगानी हुने गरेका छन् ।
