ज्ञानमाण्डू।तनहुँको व्यास नगरपालिका–१३ पोखरीभञ्ज्याङस्थित आँपस्वाँरा सामुदायिक होमस्टे (घरबास) मा सन् २०१९ मा करिब २०० बाह्य पर्यटकले घरवासको सुविधा लिएका छन् । सदरमुकाम दमौलीबाट करिब पाँच किलोमिटर दुरीमा रहेको नेपालकै पहिलो र नमुना उक्त घरबासमा आन्तरिक पर्यटकको तुलनामा बाह्य पर्यटकको आकर्षण बढ्दै गएको छ । भ्रमण वर्ष २०२० मा गत वर्षको भन्दा बढी पर्यटक भित्र्याउने लक्ष्य रहेको आँपस्वाँरा सामुदायिक घरबास व्यवस्थापन समितिले जनाएको छ ।
घरबासमा विशेष गरी अमेरिका, स्वीट्जरल्याण्ड, चीन, जापान, जर्मन अस्ट्रेलिया र फ्रान्सलगायतका देशबाट पर्यटक आउने गरेका छन् । आन्तरिक पर्यटकको सङ्ख्या भने नगन्य छ ।
त्यस क्षेत्रका चौबिस घरधुरीका विश्वकर्मा जातिका मानिसले विसं. २०७३ कात्तिक महिनाबाट सञ्चालनमा ल्याएको उक्त घरबासमा बढीमा १०० जना पर्यटकलाई व्यवस्था गर्न सकिने क्षमताको रहेको बताइएको छ । स्थानीय स्तरमा उत्पादन गरिएका जैविक तरकारी, कुखुरा, खसी बोका र कालो सुँगुर नै यहाँको प्रमुख खाना हो ।
घरबास सञ्चालक सबै घरधुरीले आआफ्नै बारीमा तरकारी खेती र पशुपालन गर्दै आएका कारण बजार धाउनु नपरेको समितिका अध्यक्ष रेसम विश्वकर्माले बताए । दलितले सामुदायिक घरबास सञ्चालन गर्न थालेदेखि अन्य समुदायका मानिसले हेर्ने दृष्टिमा परिवर्तन आएको छ भने जातीय विभेद हटाउन सहज बनेको छ ।
होमस्टेबाट माछापुच्छ्रे, धवलागिरि, अन्नपूर्णलगायतका हिमशृङखलाका साथै मनोरम हरियाली दृश्य हेर्न सकिने हुँदा पर्यटकको आकर्षण बन्दै गएको छ । पर्यटन मन्त्रालय गण्डकी प्रदेशबाट केही दिनअघि आएको अनुगमन टोलीसमेतले उक्त घर बासको अनुगमन गरेको थियो । अनुगमनका क्रममा महत्त्वपूर्ण सुझाव पाएको विश्वकर्माले जनाए । प्रदेश सरकारबाट प्राप्त रु दश लाख र व्यास नगरपालिकाको रु एक लाख गरी रु एघार लाखको लागतमा एक किलोमिटर (सिँढी) बाटोमा ढुङ्गा बिछ्याउने र स्वागत द्वार निर्माण गरिएको छ ।
व्यास नगरपालिकाले घरबास प्रवर्द्धनका लागि पटक पटक गरी हालसम्म रु एघार लाख ५० हजार बजेट विनियोजन गरिसकेको छ । उक्त बजेटबाट घरबासमा स्नान गृह निर्माण, घरको आँगनमा ढुङ्गा बिछ्याउने, खाट(लो–बेड) खरिदलगायतको कार्य गरिएको अध्यक्ष विश्वकर्माले जानकारी दिएका छन् ।
घरबासमा आउने पाहुनालाई मनोरञ्जन प्रदान गर्न बेलुकाको समयमा सांस्कृतिक कार्यक्रम गरिने गरेको समितिका कोषाध्यक्ष मधुमाया विकले बताए । यहाँ आउने पाहुनालाई दलित समुदायको रहनसहन, जीवनशैली, पेसा र संस्कृति देखाइन्छ । उनले भने , “घरबास सञ्चालन पश्चात् यहाँका मानिसको आनीबानीमा आमूल परिवर्तन हुनुका साथै स्वरोजगार बन्न सफल भएका छन् ।”
दलित सङ्ग्रहालयको अवधारणा:
समितिले पुख्र्याैली पेशालाई संरक्षण गर्ने उद्देश्यले दलित सङ्ग्रहालय बनाउने भएको छ । आफ्नो पुर्ख्यौली पेशाका दृश्य र निर्माण गरेका सामग्री सङ्ग्रहालयमा राखेर संरक्षण गर्न लागिएको अध्यक्ष विश्वकर्मा बताउँछन् । विशेष गरी विश्वकर्मा जातिको आरन पेसा, नेपालीको जुत्ता सिलाउने, हलो बनाउने र परियारको लुगा सिलाउने पुख्र्याैली पेसा पछिल्लो समय लोप हुँदै गएका कारणले पनि यस्ता सामग्रीको संरक्षण गर्न लागिएको हो ।
घरबासमा आउने पर्यटकलाई जातीय पुर्ख्यौली पेशाबारे जानकारी दिँदै यस्ता सामग्री निर्माणको लागि प्रोत्साहन गर्ने गरिएको समितिका कोषाध्यक्ष विकले जानकारी दिए ।रासस
