नेपाल राष्ट्र बैंकले हालै सार्वजनिक गरेको आर्थिक प्रतिवेदनअनुसार चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को पहिलो छ महिनामा मुलुकको आर्थिक तथा वित्तीय क्षेत्रका प्रमुख सूचकहरूमा सुधार देखिएको छ। पछिल्लो महिनाको तुलनामा मुद्रास्फीति कम भएको छ भने आयात, निर्यात र विप्रेषण प्रवाहमा वृद्धि देखिएको छ।

मुद्रास्फीति घट्दै, मूल्य स्थिरता कायम हुने संकेत

पाँच महिनामा ६.०५ प्रतिशत रहेको उपभोक्ता मूल्य सूचकाङ्कमा आधारित मुद्रास्फीति छ महिनामा घटेर ५.४१ प्रतिशतमा झरेको छ। यसले उपभोक्ता वस्तुहरूको मूल्य वृद्धिमा केही स्थिरता देखिएको संकेत गर्छ।

आयात-निर्यात वृद्धिमा तीव्रता

व्यापार क्षेत्रमा सुधारको क्रम जारी रहँदा, पाँच महिनामा आयात ३ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो भने छ महिनामा यो वृद्धिदर ७.१ प्रतिशत पुगेको छ। त्यस्तै, निर्यात वृद्धिदर पनि १६.५ प्रतिशतबाट ३१.८ प्रतिशतमा उक्लिएको छ, जसले व्यापार घाटा न्यूनीकरणमा थप योगदान गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।

विप्रेषण प्रवाहमा स्थिर वृद्धि

विप्रेषण आप्रवाह नेपाली रुपैयाँमा पाँच महिनासम्म ४.४ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो भने छ महिनामा ४.१ प्रतिशतको वृद्धिदर देखिएको छ। अमेरिकी डलरमा भने वृद्धि दर २.५ प्रतिशतबाट घटेर १.१ प्रतिशतमा सीमित भएको छ।

शोधनान्तर स्थिति र विदेशी विनिमय सञ्चिति सबल

पाँच महिनासम्म शोधनान्तर स्थिति रु. २२५ अर्ब ३४ करोड बचतमा थियो भने छ महिनामा यो बढेर रु. २४९ अर्ब २६ करोड पुगेको छ। विदेशी विनिमय सञ्चिति पनि सुधार हुँदै १६ अर्ब ७६ करोड अमेरिकी डलरबाट १६ अर्ब ८४ करोड पुगेको छ, जसले मुलुकको विदेशी मुद्राको उपलब्धता बलियो बनाएको छ।

सरकारी खर्च र राजस्व परिचालनमा वृद्धि भए पनि घाटा कायमै

सरकारी खर्च पाँच महिनामा रु. ५५६ अर्ब १२ करोड थियो, जुन छ महिनामा बढेर रु. ६६७ अर्ब ६० करोड पुगेको छ। त्यस्तै, राजस्व संकलन रु. ३९९ अर्ब ६० करोडबाट बढेर रु. ५५९ अर्ब ६१ करोड पुगेको छ। यद्यपि, खर्चको वृद्धिदर राजस्व वृद्धिदरभन्दा उच्च भएकाले सरकारलाई आर्थिक व्यवस्थापन सन्तुलित बनाउने चुनौती कायमै छ।

बैंकिङ क्षेत्रमा निक्षेप र कर्जा प्रवाहमा सुधार

पाँच महिनामा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूको निक्षेप संकलन २.७ प्रतिशतले बढेको थियो भने छ महिनामा यो दर ३.७ प्रतिशत पुगेको छ। त्यस्तै, निजी क्षेत्रमा प्रवाहित कर्जा वृद्धि दर ३.५ प्रतिशतबाट बढेर ५.२ प्रतिशत पुगेको छ, जसले बैंकिङ क्षेत्रको विस्तारलाई संकेत गर्छ।

विस्तृत मुद्राप्रदायमा वृद्धि

पाँच महिनासम्म विस्तृत मुद्राप्रदाय ३.३ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो भने छ महिनामा यो दर बढेर ३.९ प्रतिशत पुगेको छ। वार्षिक बिन्दुगत आधारमा भने मुद्राप्रदाय वृद्धिदर ११.२ प्रतिशतबाट घटेर १०.२ प्रतिशतमा झरेको छ।

समग्र अवस्था: सुधारको संकेत तर चुनौती कायमै

पहिलो पाँच महिनाको तुलनामा छ महिनाको अवधिमा अधिकांश आर्थिक सूचकहरूमा सुधार देखिएको छ। मुद्रास्फीति नियन्त्रणमा आएको, व्यापार घाटा घट्न थालेको र विप्रेषण तथा विदेशी मुद्रा सञ्चिति सबल भएको देखिन्छ। तथापि, सरकारी खर्च र राजस्वबीचको असन्तुलन तथा निजी क्षेत्रको कर्जा प्रवाह अझ बढाउनुपर्ने आवश्यकताले अर्थतन्त्र अझै सुधारको चरणमा रहेको संकेत गर्छ।