ज्ञानमाण्डू।नेपाल राष्ट्र बैंक, केन्द्रीय बैंकले चिनियाँ डिजिटल वालेट WeChat Pay र Alipay को प्रयोगमा रोक लगाएको छ । चिनियाँ पर्यटकहरूले ती भुक्तानी अनुप्रयोगहरूको अवैध प्रयोगको कारणले गर्दा देशले विदेशी आय गुमाएको छ ।WeChat Pay र Alipay चीनमा धेरै लोकप्रिय मोबाइल भुक्तानी अनुप्रयोगहरू हुन्।
नेपाल भ्रमण गर्ने अधिकांश चिनियाँ पर्यटकहरूले यी डिजिटल वालेट प्रयोग गर्ने गरेका छन् ।यी भुक्तानी अनुप्रयोगहरू नेपालमा होटेल, रेष्टुरेन्ट र अन्य व्यवसायहरू चलाउने चिनियाँ नागरिकहरूले पनि प्रयोग गर्दछन् ।त्यस कारण, चिनियाँ पर्यटकहरूले नेपालमा चिनियाँ नागरिकहरू द्वारा संचालित व्यवसायहरूमा भ्रमण गर्दा बिलहरू भुक्तानीका लागि यी अनुप्रयोगहरूको प्रयोग गरेर भुक्तानी गर्द छन् ।यसको मतलब नेपालमा प्राप्त गरिएका सेवाहरूको भुक्तान चीनमा गर्ने गरिन्छ किनभने चिनियाँ डिजिटल वालेटहरु नेपालमा रेजिस्टर छैनन्।
यसले चिनियाँ पर्यटकहरूले नेपालमै गरेको खर् च को मुल्यन्कन हुन पाउदैन । पर्यटकहरूको विदेशी आयको रूपमा भएको खर्च, चिनियाँ अनुप्रयोगहरूले गर्द पैसा तकनीकी रूपमा कहिल्यै नेपालको बैंकिंग च्यानलमा प्रवेश गर्दैन। यसले चीनी व्यवसायीहरूलाई पनि कुनै पनि कर भुक्तान नगरी कमाई आफैसँग राख्न सक्षम पारेको छ किनभने घरेलू प्राधिकरणले यी लेनदेनहरूको प्रमाणीकरण गर्न कुनै प्रमाण छैन । यी गतिविधिहरू अवैध हुन्। नेपाल राष्ट्र बैङ्कले नेपालमा ती अनुप्रयोगहरूको प्रयोगलाई प्रतिबन्ध लगाएको छ । यदि कोही व्यक्ति चिनियाँ भुक्तानी अनुप्रयोगहरू प्रयोग गरेको पाइन्छ भने, उनीहरूको विरुद्धमा आपराधिक अनुसन्धान सुरु गरिनेछ।
२०१७ को तुलनामा नेपालले २०१८ मा ४६.८ प्रतिशत अर्थात १५३,६०२ चिनियाँ पर्यटकहरूलाई नेपाली भूमिमा स्वागत गर्यो ।नेपालले Visit Nepal Year 2020 सालमा अझ बढी चिनियाँ पर्यटकहरूलाई आकर्षित गर्ने योजना बनाउँदै आएको छ,जुन अभियानमा नेपालले बिस लाख विदेशी पर्यटकहरूलाई आयात गर्ने योजना अघि सारेको छ । कामदारहरूको रेमिटेन्स र व्यापार निर्यात पछि नेपाल को लागि विदेशी आय को सबै भन्दा ठुलो स्रोत पर्यटकहरूले गर्ने खर्च हो ।
नेपालमा भुक्तानी सम्बन्धी सेवाहरू प्रदान गर्ने विदेशी कम्पनीहरूले यहाँका व्यवसायहरू दर्ता गर्नुपर्दछ।यदि होइन भने, ती चिनियाँ कम्पनीहरूको सेवा नेपालमा दर्ता भएका फर्मद्वारा उपलब्ध गराउनु पर्नेछ । नेपाल राष्ट्र बैङ्कका अनुसार दुई नेपाली कम्पनीहरूले नेपालमा ती चिनियाँ मोबाइल भुक्तानी अनुप्रयोगहरूको लागि मध्यवर्तीको रूपमा काम गर्न रुचि व्यक्त गरेका छन् ।तर तिनीहरूलाई अनुमति दिएको छैन किनकि तिनीहरूले सबै मापदण्ड र आवश्यकताहरू पूरा गरेका छैनन् ।यी मध्यवर्तीहरूले सञ्चालनमा आयपछि नेपाल बैङ्कको माध्यमबाट WeChat Pay र Alipayप्रयोग गरी भुक्तानी मार्ग निर्देशन गर्नेछन् । नेपालले यी खर्चहरूलाई विदेशी आयको रूपमा दर्ता गराउने छ ।
तर यी मध्यवर्तीहरूले भुक्तानी व्यवस्थित गर्न सुरु गरे पनि चिनियाँ डिजिटल वाल्टहरूको अवैध प्रयोगलाई रोक्न सकिँदैन किनकि यी अनुप्रयोगहरूले सहकर्मीसँग सहकर्मी लेनदेन अनुमति प्रदान गर्दछ।यस अर्थ,चिनियाँ पर्यटकहरूले ती भुक्तानी अनुप्रयोगहरूको अवैध प्रयोगद्वारा मध्यवर्तीहरूलाई बाइपास गरी एक अर्कालाई पैसा पठाउन सक्नेछन् ।यस अनुप्रयोगहरूको अवैध प्रयोग रोक्नका लगी, चिनियाँ भुक्तानी कम्पनीहरूले जियोफेन्सिङ भनिने प्रविधिलाई तैनाथ गर्नुपर्छ ।यस प्रविधिले डिजिटल भुक्तानी को क्षेत्रमा चिनियाँ नागरिकहरूले औपचारिक च्यानल प्रयोग गरेर भुक्तानी गर्दै छन् कि छैनन् भनेर ट्रयाक गर्न मिल्नेछ।यस प्रविधिको प्रयोगले अन औपचारिक च्यानलबाट भुक्तानी गर्न ब्लक गर्न सकिनेछ ।